بیمه باربری و حمل و نقل کالا (زمینی، دریایی و هوایی) بیمه‌ای است که به بر اساس آن بیمه‌گر در مقابل دریافت حق بیـمه از بیمه‌گذار، متعهد می‌شود درصورتی که در جریان حمل کالا از یک نقطه (مبداء حمل کالا) به نقطه‌ای دیگر (مقصد حمل کالا)، در اثر وقوع خطرهای موضوع بیمه، کالا تلف شده و یا دچار خسارت شود و یا بیمه‌گذار هزینه هایی در رابطه با این خطرات متحمل شود، تمام خسارت‌های وارد شده را جبران نماید. علاوه بر موارد نام برده شده، در بعضی از موارد زیان وارد شده به اشخاص ثالث نیز از طریق این بیمه جبران می‌شود.
اصطلاحات تخصصی بیمه باربری و حمل و نقل
۱) بیمه اتکایی (Reinsurance):
قرارداد واگذاری است که به موجب آن، شرکت بیمه بخشی از تعهدات بیمه‌ای مازاد بر ظرفیت مالی و فنی خودش را، مجدداً نزد شرکت یا شرکتهای بیمه دیگر (شرکتهای بیمه اتکایی) بیمه می‌نماید.
۲) بارنامه:
اوراق بهاداری که از طرف مؤسسه بیمه باربری و حمل و نقل صادر می‌گردد و در آن مشخصات کالا، نام و آدرس گیرنده و فرستنده کالا، میزان کرایه حمل، مشخصات، تعداد و وزن کالا قید شده است، بارنامه نام دارد. بارنامه به منزله قرارداد حمل، رسید دریافت كالا و سند مالكیت آن می‌باشد.
۳) Total Loss:
فقط تلف شدن کامل مورد بیمه شده در یک مرحله بر اثر آتش سوزی، غرق شدن و یا سقوط هواپیما را در بر می‌گیرد. این بیمه‌نامه فقط تا رسیدن به مبادی ورودی کشور مقصد اعتبار خواهد داشت.
- واقعی: منظور از آن زمانی است که کالا مثلاً در حادثه آتش‌سوزی یا غرق شدن، به طور کامل از بین برود.
- فرضی: منظور از آن زمانی است که هزینه تعمیر و یا بازسازی کالا آن قدر باشد که از ارزش واقعی آن کالا بیشتر شود. در این صورت، بیمه‌گر ترجیح می‌دهد غرامت آن کالا را پرداخت کند.
۴) ارزش مورد بیمه:
در صورتی که بین بیمه‌گذار و بیمه‌گر توافق خاصی صورت نگرفته باشد، ارزش مورد بیمه شامل مجموع قیمت خرید کالا، عدم النفع و هزینه حمل خواهد بود.
۵) عدم نفع:
میزان عدم نفع این بیمه‌نامه معادل ۱۰% مجموع قیمت خرید کالا و هزینه حمل آن است، مگر آنکه صریحاً توافق دیگری صورت گرفته باشد.
پارتشیپمنت به معنی حمل به دفعات است؛ به این معنی است که کالای مورد بیمه طی چند مرحله از مبدا به مقصد مندرج در بیمه‌نامه حمل گردد.
انتقال کالا از یک وسیله‌ی نقلیه به یک وسیله‌ی نقلیه دیگر، ترانشیپمنت نام دارد. این نوع نقل و انتقالات بیشتر در حمل و نقل ترکیبی رایج هستند که در آن از وسایل نقلیه متنوعی مانند کشتی، هواپیما، قطار، کامیون، تریلر و سایر وسایل برای ارسال کالا به مقصد، استفاده می‌کنند. جریان انتقال در بسیاری از موارد با تخلیه و بارگیری مجدد همراه است و به دو شکل انتقال مستقیم و انتقال غیر مستقیم انجام می‌شود.
FOB یا تحویل روی عرشه، کلمه ای برای توصیف یک فرآیند خاص از حمل و نقل کالا است و معنی آن، قیمت تا لحظه تحویل روی کشتی است. بنا به قوانین بین‌المللی در شرایط فوب، فروشنده موظف است تا تمامی هزینه‌‌های کالا را تا محل حمل اصلی تقبل کند و تمامی هزینه‌‌های بعد از این مرحله اعم از کرایه حمل، بیمه، تعرفه‌های وارداتی و غیره بر عهده خریدار است.
بیمه‌گذار یا نمایندگان آن در صورت بروز حادثه و فقدان یا خسارت کالا، وظایفی بر عهده دارند که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد:
- بیمه‌گذار یا نمایندگان آن موظف اند تا برای هر بسته ای که مفقود شده، بلافاصله از متصدیان حمل و نقل و یا مقامات بندر و یا متصرفان دیگر کالا، کتباً درخواست پرداخت خسارت کنند.
- بیمه‌گذار یا نمایندگان آن موظف اند تا در مورد خسارت‌های مشهود، به محض اطلاع و قبل از تحویل گرفتن مورد بیمه از متصدیان حمل و نقل و یا سایر متصرفان کالا را به صورت کتبی تقاضای بازدید کنند. در مورد خسارت هایی که در زمان بازدید مشخص می‌شوند، گواهی مربوط را که به امضای آنها رسیده باشد، دریافت و از نامبردگان درخواست پرداخت خسارت کنند.
- بیمه‌گذار یا نمایندگان آن موظف اند تا در مواردی که از سالم بودن کالا مطمئن نیستند، به هیچ وجه نباید رسید بدون قید و شرط به متصدیان حمل و نقل بدهند.
- هرگاه در زمان تحویل کالا زیان یا آسیبی مشهود و مشخص نباشد، بیمه‌گذار یا نمایندگان او موظف اند تا حداکثر ظرف سه روز از تاریخ تحویل کالا و اطلاع از خسارت، مراتب را کتباً با پست سفارشی یا تلگرام یا اظهارنامه به متصدیان حمل و نقل اعلام نمایند.
باتوجه به قوانین و شرایط عمومی آئین نامه بیمه باربری و حمل و نقل، در صورت درخواست بیمه‌گذار، این امکان وجود دارد تا بابت کرایه حمل، عدم النفع و سایر هزینه ها، سرمایه بیمه شده را اضافه کرد. یکی از ابزارهای شناسایی و مشخص کردن مؤلفه‌های تشکیل دهنده ارزش کالای مندرج در فاکتورها برای محموله‌های بین المللی، استفاده از شرایط اینکوترمز است. برای مثال، فاکتورهای صادره تحت شرایط FOB شامل هزینه حمل نمی شود. اما درخصوص عدم النفع، صرف نظر از شرایط اینکوترمز، اگر بیمه‌گذار متقاضی ارزش اضافی بابت عدم النفع باشد، موظف است تا ۱۰ درصد به سرمایه بیمه شده اضافه کند.
- در صورت حمل كالا با كانتینر از مبداء تا مقصد نهایی مندرج در بیمه نامه، ۲۰ درصد تخفیف در حق بیمه منظور می‌شود.
- در صورت حمل کالا با کانتینر از مبدأ تا بندر مقصد مندرج در بیمه نامه، ۱۰ درصد تخفیف در حق بیمه منظور می‌شود.
- در صورت حمل كالا با هواپیما یا قطار از مبداء تا مقصد مندرج در بیمه نامه، به ترتیب ۲۵ درصد و ۱۰درصد تخفیف در حق بیمه منظور خواهد شد.
- در صورت حمل كالا از کشورهای همسایه، حق بیمه شامل ۲۰ درصد تخفیف می‌شود. (به استثنای کشورهای همسایه که در آنها جنگ یا شرایط ناپایدار سیاسی برقرار باشد.)
- درصورت پرداخت نقدی حق بیمه، ۱۰ درصد تخفیف محاسبه می‌شود.
چنانچه درخواست صدور بیمه باربری را دارید، می‌توانید فرم مربوطه را پر کرده تا کارشناسان و پشتیبانان ما در سریعترین زمان ممکن برای انجام امور مربوط به صدور بیمه نامه، با شما تماس بگیرند.
همچنین اگر نیاز به مشاوره و یا رفع ابهام و سوالی در رابطه با بیمه باربری داشتید، می‌توانید با کارشناسان و پشتیبانان ما در تماس باشید تا پاسخگوی سوالات شما و راهنمایی به شما باشند.